Plastik Dönme ve Birim Şekildeğiştirme Talepleri (15.7.1.3)
Mevcut yapıların doğrusal ve doğrusal olmayan performans analizinde birim şekildeğiştirme ve plastik dönme sınırları (kapasiteleri) otomatik hesaplanır.
SİMGELER
db = Boyuna donatı çapı (çekmede ortalama) [m]
Lp = Plastik mafsal boyu [m]
Ls = Kesme açıklığı [m]
ϕy = Akma eğriliği [m-1]
ϕu = Göçme eğriliği [m-1]
ωwe = Etkin sargı donatısının mekanik donatı oranı
εc(GÖ) = Göçmenin Önlenmesi performans düzeyi için izin verilen sargılı beton birim kısalması sınırı
εc(KH) = Kontrollü Hasar performans düzeyi için izin verilen sargılı beton birim kısalması sınırı
εc(SH) = Sınırlı Hasar performans düzeyi için izin verilen sargılı beton birim kısalması sınırı
εc = Betonun birim şekildeğiştirme değeri
εs(GÖ) = Göçmenin Önlenmesi performans düzeyi için izin verilen donatı çeliği birim şekildeğiştirmesi sınırı
εs(KH) = Kontrollü Hasar performans düzeyi için izin verilen donatı çeliği birim şekildeğiştirmesi sınırı
εs(SH) = Sınırlı Hasar performans düzeyi için izin verilen donatı çeliği birim şekildeğiştirmesi sınırı
εsu = Maksimum dayanıma karşı gelen donatı birim uzaması
θp(KH) = Kontrollü Hasar performans düzeyi için izin verilen plastik dönme sınırı [rad]
θp(GÖ) = Göçmenin Önlenmesi performans düzeyi için izin verilen plastik dönme sınırı [rad]
θp(SH) = Sınırlı Hasar performans düzeyi için izin verilen plastik dönme sınırı [rad]
Mevcut binaların Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım (ŞGDT) yaklaşımı ile deprem performansının belirlenmesinde doğrusal hesap yöntemi veya doğrusal olmayan hesap yöntemi kullanıldığında izin verilen birim şekildeğiştirme ve plastik dönme sınırları TBDY 5.8.1.1 , 5.8.1.2 , 5.8.1.3 ve 5.8.1.4 'de tanımlandığı gibi bulunmaktadır.
Sünek elemanlar kesitleri için üç adet performans düzeyi (hasar sınırı) tanımlanmıştır. Bunlar Göçmenin Önlenmesi (GÖ) Performans Düzeyi, Kontrollü Hasar (KH) Performans Düzeyi ve Sınırlı Hasar (SH) Performans Düzeyi 'dir. Mevcut binaların performans analizinde doğrusal veya doğrusal olmayan hesap yöntemleri için her bir kesitte birim şekildeğiştirme ve plastik dönme sınırları bu performans düzeylerine göre hesaplanır. Yapının performansı birim şekildeğiştirme ve plastik dönme talepleri ile yukarıda bahsedilen sınır değerler karşılaştırılarak belirlenir.
TBDY 5.8.1.1 'e göre Göçmenin Önlenmesi (GÖ) Performans Düzeyi için yapılacak performans değerlendirmesinde yayılı plastik davranış modeli 'ne göre hesaplanan beton malzemesinin birim şekildeğiştirme sınır değerleri εc(GÖ) Denk.(5.4) 'te verilmiştir. Dikdörtgen kesitli kolon, kiriş ve perde elemanlarında Denk.(5.4a) , dairesel kesitlerde Denk.(5.4b) kullanılmaktadır. εc(GÖ) hesabında ωwe etkin sargı donatısının mekanik donatı oranı ’nı göstermektedir. Şekildeğiştirme ve İç Kuvvet Sınırları (Yeni Bina))
Göçmenin Önlenmesi (GÖ) Performans Düzeyi için yapılacak performans değerlendirmesinde yayılı plastik davranış modeli 'ne göre hesaplanan donatı çeliği birim şekildeğiştirme sınır değeri εs(GÖ) Denk.(5.5) 'de verilmiştir. εsu donatı çekme dayanımına karşı gelen birim uzamayı göstermektedir. εsu Bilgi Düzeyi Katsayısı ve Mevcut Malzeme Dayanımları gözönüne alınarak EK 5A 'ya göre hesaplanır.
TBDY 5.8.1.2 'ye göre Göçmenin Önlenmesi (GÖ) Performans Düzeyi için yapılacak performans değerlendirmesinde yığılı plastik davranış modeli 'ne göre hesaplanan plastik dönmeler için sınır değer θp(GÖ), Denk.(5.6) ile hesaplanır. Bu bağıntıda ϕu göçme öncesi eğriliği ve ϕy akma eğriliğini temsil etmektedir. Plastik mafsal bölgesindeki kesitin ϕu ve ϕy değerleri Bilgi Düzeyi Katsayısı ve Mevcut Malzeme Dayanımları gözönüne alınarak EK 5A 'ya göre oluşturulan malzeme modelleri ile yapılan moment-eğrilik analizi ile bulunur. Detaylı açıklama Yığılı Plastik Davranış için Göçmenin Önlenmesi Performans Düzeyi (5.8.1.2) başlığında yapımıştır.
TBDY Madde 5.8.1.3 'e göre Kontrollü Hasar (KH) Performans Düzeyi için yayılı plastik davranış modeli 'ne göre hesaplanan beton malzemesinin birim şekildeğiştirme sınır değeri εc(KH) ve donatı çeliğinin birim şekildeğiştirme sınır değeri εs(KH) Denk.(5.7a) ile hesaplanır. Aynı performans düzeyi için Yığılı plastik davranış modeli 'ne göre hesaplanan plastik dönmelerin sınır değeri θp(KH) Denk.(5.7b) ile hesaplanmaktadır.
TBDY Madde 5.8.1.4 'e göre Sınırlı Hasar (SH) Performans Düzeyi için yayılı plastik davranış modeli 'ne göre hesaplanan beton malzemesi birim şekildeğiştirme sınır değeri εc(SH) ve donatı çeliği birim şekildeğiştirme sınır değeri εs(SH) Denk.(5.8a) ile gösterilmiştir.
Sınırlı Hasar (SH) Performans Düzeyi için yapılacak performans değerlendirmesinde yığılı plastik davranış modeli 'ne göre hesaplanan plastik dönmeler için sınır değer θp(SH), Denk.(5.8b) ile hesaplanır. Burada θp(SH) plastik dönmesinin sıfır olması bu performans düzeyinde plastikleşme olmadığı anlamına gelir.
Mevcut binaların Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım (ŞGDT) yaklaşımı ile deprem performansının belirlenmesinde doğrusal hesap yöntemi kullanılıyor ise yukarıdaki sınır değerlerden beton için εc(GÖ) , εc(KH) , εc(SH) değerleri, donatı çeliği için εs(GÖ) , εs(KH) , εs(SH) sınır değerleri kullanılır. 15.7.1.1 'e göre bulunan eleman uç eğrilik talebi ϕt 'kullanılarak elde edilen beton ve donatı çeliği birim şekildeğiştirme talepleri kullanılarak kesit düzeyinde eleman performansı belirlenir.
Mevcut binaların Şekildeğiştirmeye Göre Değerlendirme ve Tasarım (ŞGDT) yaklaşımı ile deprem performansının belirlenmesinde doğrusal olmayan hesap yöntemi ile deprem hesabı yapılıyor ise kolon ve kirişlerde yığılı plastik davranış modeli, perdelerde ve poligon perdelerde yayılı plastik davranış modeli kullanılır. Bu durumda itme analizi sonucu ortaya çıkan plastik dönme istemi θp(GÖ), θp(KH) ve θp(SH) sınır değerleri ve beton için birim şekildeğiştirme istemi εc(GÖ) , εc(KH) , εc(SH) değerleri ile donatı çeliği için birim şekildeğiştirme istemi εs(GÖ) , εs(KH) , εs(SH) sınır değerleri karşılaştırılır ve kesit düzeyinde eleman performansı belirlenir.
Sonraki Konu
İlgili Konular