Kirişsiz Döşemeleri İçeren Taşıyıcı Sistemler (4.3.4.4)
Sadece kirişsiz döşemeleri içeren taşıyıcı sistemlerde, deprem etkilerinin tamamı, betonarme binalarda süneklik düzeyi yüksek bağ kirişli (boşluklu) ve/veya boşluksuz perdeler veya süneklik düzeyi sınırlı boşluksuz perdeler tarafından karşılandığı otomatik kontrol edilir
Çelik binalarda ise süneklik düzeyi yüksek merkezi ve/veya dışmerkez çaprazlı veya burkulması önlenmiş çaprazlı çerçeveler veya süneklik düzeyi sınırlı merkezi çaprazlı çerçeveler kullanılması kullanıcı denetimindedir.
Bu tür sistemlerin hesabı iki aşamada yapılmaktadır. Birinci aşama hesapta çerçeve kolonları alttan ve üstten mafsallı otomatik alınır. İkinci aşama hesapta ise bu elemanların bağlantıları monolitik olarak otomatik modellenir. Perde, kolon, çapraz ve döşemelerdeki iç kuvvetler, iki aşamada elde edilenlerin olanı olarak otomatik hesaplanır. Göreli kat ötelemeleri ikinci aşama hesaptan otomatik elde edilir.
Sadece kirişsiz döşemeler içeren betonarme taşıyıcı sistemlerde deprem etkilerinin tamamı süneklik düzeyi yüksek boşluklu ve/veya boşluksuz veya süneklik düzeyi sınırlı boşluksuz perdeler tarafından karşılanacaktır. Bu durumda kirişsiz döşemeler içeren yerinde dökme betonarme binalar için yalnızca aşağıda gösterilen A12, A13 ve A32 taşıyıcı sistemleri kullanılabilir.
TBDY Madde 4.3.4.4 'e göre kirişsiz döşemeler içeren taşıyıcı sistemlerin hesabı iki aşamada yapılır.
Birinci aşama hesapta çerçeve kolonları alttan ve üstten mafsallı alınır. Bu durumda deprem etkilerinin tamamı boşluklu veya boşluksuz perdeler tarafından karşılanır.
İkinci aşama hesapta çerçeve kolonları monolitik olarak modellenir.
Perde, kolon, döşeme, zımbalama kontrolleri gibi yapıda oluşan iç kuvvetler, iki aşamada elde edilen sonuçların elverişsiz olanı olarak hesaplanır.
Aşağıda gösterilen raporda kirişsiz döşeme içeren bir betonarme binanın yükleme durumları ve yük birleşimleri (kombinasyonları) görülmektedir. Bu tabloda Ex , Ey , Ex' , Ey' gibi başında herhangi bir işaret bulunmayan yükleme durumları ikinci aşama hesaptan, diğer bir deyişle çerçeve kolonlarının mafsallı olmadığı durumdan elden sonuçları göstermektedir. :ExExEx: gibi başında çift çizgi bulunan yükleme durumları ise birinci aşama hesaptan, diğer bir deyişle çerçeve kolonlarının mafsallı olduğu durumdan elden sonuçları göstermektedir. Yükleme kombinasyonlarında da benzer bir uygulama yapılmaktadır.
Örneğin,
G'+Q'+Ex+0,3Ey+0,3Ez yükleme kombinasyonu ikinci aşama hesaptan elde edilen sonuçları göstermektedir.
|G'+Q'+Ex+0,3Ey+0,3Ez yükleme kombinasyonu ise birinci aşama hesaptan diğer bir deyişle kolonların iki ucu mafsallı olarak alınan hesaptan elde edilen sonuçları göstermektedir.
Her iki aşama için de ayrı ayrı mod birleştirme yöntemi uygulanır. Bodrum içeren kirişsiz döşemeli sistemlerde de Modal Hesap ile Bodrumlu Binaların Hesabı TBDY Madde 4.3.4.4 'e uygun olarak iki aşamalı uygulanmaktadır.
Aşağıdaki resimde kirişsiz döşeme içeren bir binanın mod birleştirme yöntemi ile deprem hesabı sonucu kolonlarda oluşan moment değerleri görülmektedir. Görselin sol tarafındaki hesap birinci aşama hesap (kolonların iki ucu mafsallı) sonucu elde edilen sonuçlardır. Görüldüğü üzere kolonların iki ucu mafsallı olduğundan herhangi bir moment değeri görülmemektedir. Sağ taraftaki hesap, ikinci aşama hesap sonucu elde edilen sonuçlardır. Görüldüğü üzere kolonlar monolitik bağlandığından kolon uçlarında momentler oluşmaktadır.
Tüm elemanlar tasarımları, yukarıda anlatılan tüm yükleme kombinasyonları altında oluşan iç kuvvetlerden en elverişsiz olan duruma göre yapılır.
