Perdelerin Devrilme Momenti Aralığı Kontrolü (4.3.4.5)
Süneklik düzeyi yüksek bağ kirişli veya boşluksuz betonarme perdelerin süneklik düzeyi yüksek çerçevelerle birlikte kullanıldığı binalarda, perdelerin tabanında deprem yüklerinden meydana gelen devrilme momentlerinin toplamı, bina toplam devrilme momenti ile Denklem 4.2 ’ ye göre otomatik kontrol edilir.
SİMGELER
BYS = Bina Yükseklik Sınıfı
DTS = Deprem Tasarım Sınıfı
D = Dayanım Fazlalığı Kaysayısı
MDEV = Betonarme perdenin veya çaprazlı çerçevenin tabanında deprem yüklerinden meydana gelen devrilme momenti
Mo = Binanın tümü için deprem yüklerinden tabanda meydana gelen toplam devrilme momenti
R = Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı
Süneklik düzeyi yüksek bağ kirişli (boşluklu) veya boşluksuz yerinde dökme betonarme perdeler ile moment aktaran süneklik düzeyi yüksek çerçevelerin birlikte kullanıldığı binalarda, perdelerin tabanında deprem yüklerinden meydana gelen devrilme momentlerinin toplamı, MDEV , binanın tümü için deprem yüklerinden tabanda meydana gelen toplam devrilme momentinin, Mo %40’ından az, %75’inden fazla olmayacaktır. Denklem 4.2 ’de bu bağıntı gösterilmiştir.
Denklem 4.2 ’de perdelerin tabanında deprem yüklerinden meydana gelen devrilme momentlerinin toplamı, MDEV , binanın tümü için deprem yüklerinden tabanda meydana gelen toplam devrilme momenti, Mo olarak gösterilmektedir.
Denklem 4.2 ’de üst sınırın sağlamaması koşulu oluşuyor ise, ∑MDEV > 0.75Mo Tablo 4.1 'de deprem etkilerinin tamamının süneklik düzeyi yüksek perdelerle karşılandığı durumlar için tanımlanan R ve D katsayıları ile izin verilen en üst BYS dikkate alınacaktır.
Söz konusu bina normal şartlarda Süneklik düzeyi yüksek bağ kirişli (boşluklu) veya boşluksuz yerinde dökme betonarme perdeler ile moment aktaran süneklik düzeyi yüksek çerçevelerin birlikte kullanıldığından taşıyıcı sistem olarak A14 ve A15 taşıyıcı sistemleri seçilmesi gerekirdi.
Ancak Denklem 4.2 üst sınır koşulu sağlanmadığından [ ∑MDEV > 0.75Mo ] deprem etkilerinin tamanının süneklik düzeyi yüksek boşluklu veya boşluksuz perdeler ile karşılandığı kabul edilmektedir. Bu nedenle [ ∑MDEV > 0.75Mo ] koşulunun sağlanmadığı binalarda moment aktaran çerçeveler olsa bile taşıyıcı sistem olarak A12 veya A12 taşıyıcı sistemleri seçilmesi gerekmektedir. Bu durumda taşıyıcı sistem davranış katsayı R değeri bir azalacaktır.
Denklem 4.2 ’de alt sınırın sağlamaması koşulu oluşuyor ise, 0.40Mo > ∑MDEV Tablo 4.1 'de verilen R ve D katsayılarında değişiklik yapılmayacak, ancak izin verilen BYS 'nin bir fazlası dikkate alınacaktır. Bu durumda Tablo 4.1 'de A14 ve A15 taşıyıcı sistemleri seçilebilir. Ancak [ 0.40Mo > ∑MDEV ] durumunda izin verilen en yüksek BYS değeri 2 değil 3 olmaktadır.
Aşağıdaki resimde süneklik düzeyi yüksek boşluksuz yerinde dökme betonarme perde ile moment aktaran süneklik düzeyi yüksek çerçevelerin birlikte kullanıldığı bir binanın “Perde Devrilme Momenti Kontrolü” raporu gösterilmiştir. Görüldüğü üzere Denklem 4.2 ’de sağladığından taşıyıcı sistem seçimi A14 ve izin verilen bina yükseklik sınıfı 2 olacak şekilde yapılmıştır.
Perdelerin tabanında deprem yüklerinden meydana gelen devrilme momentlerinin toplamı, MDEV , binanın tümü için deprem yüklerinden tabanda meydana gelen toplam devrilme momenti, Mo değerleri TBDY EK 4B.2.5 'de anlatılan mod birleştirme yöntemi kullanılarak hesaplanır. TBDY EK 4B.2.5 'e göre bulunan modal taban kesme kuvvetleri ve buna karşı gelen taban devrilme momenti 'nin hesaplandığı rapor örneği aşağıda verilmiştir.
