Deprem Hesabına İlişkin Genel İlke ve Kurallar
Mevcut yapılarda uygulanan doğrusal performans analizi ve doğrusal olmayan performans analizinde deprem hesabına ilişkin kurallar TBDY 15.4 'te tanımlanmıştır. Performans analizinde deprem etkileri tanımlanırken taşıyıcı sistem davranış katsayısı, dayanım fazlalığı katsayısı ve bina önem katsayısı uygulanmamaktadır (R=D=I=1). Eleman kapasiteleri mevcut malzeme dayanımları ve yapı bilgi düzeyi katsayılarına göre belirlenir. Yapı performans değerlendirmesi TBDY 15.4 'te belirtilen kurallar çerçevesinde, çubuk ve kabuk sonlu elemanlar kullanılarak yapılan deprem hesabı ve bilgi düzeyi katsayısı dikkate alınarak hesaplanmış mevcut malzeme dayanımları ile elde edilen sonuçlara göre yapılır.
15.4. DEPREM HESABINA İLİŞKİN GENEL İLKE VE KURALLAR
15.4.1 – Yönetmeliğin bu Bölüm’üne göre deprem hesabının amacı, mevcut veya güçlendirilmiş binaların deprem performansını belirlemektir. Bu amaçla 15.5 ’de tanımlanan doğrusal veya 15.6 ’da tanımlanan doğrusal olmayan hesap yöntemleri kullanılabilir. Ancak, teorik olarak farklı yaklaşımları esas alan bu yöntemlerle yapılacak performans değerlendirmelerinin birebir aynı sonucu vermesi beklenmemelidir. Aşağıda tanımlanan genel ilke ve kurallar her iki türdeki yöntemler için de geçerlidir.
15.4.2 – Deprem etkisinin tanımında, 2.2 ’ye göre belirlenen deprem yer hareketi düzeyleri için 2.3.4 veya 2.4.1 ’de verilen yatay elastik tasarım spektrumu kullanılacaktır. Deprem hesabında 3.1.2 ’de tanımlanan Bina Önem Katsayısı uygulanmayacaktır (I =1.0).
15.4.3 – Binaların deprem performansı, binaya etkiyen düşey yüklerin ve deprem etkilerinin birleşik etkileri altında değerlendirilecektir. Deprem hesabında kütleler 4.5.9 ’a göre tanımlanacaktır.
15.4.4 – Deprem kuvvetleri binaya her iki doğrultuda ve her iki yönde ayrı ayrı etki ettirilecektir.
15.4.5 – Binanın taşıyıcı sistem modeli, deprem etkileri ile düşey yüklerin ortak etkileri altında yapı elemanlarında oluşacak iç kuvvet, yerdeğiştirme ve şekildeğiştirmeleri hesaplamak için yeterli doğrulukta hazırlanacaktır.
15.4.6 – Döşemelerin yatay düzlemde rijit diyafram olarak çalıştığı binalarda, her katta iki yatay yerdeğiştirme ile düşey eksen etrafında dönme serbestlik dereceleri gözönüne alınacaktır. Kat serbestlik dereceleri her katın kütle merkezinde tanımlanacak, ayrıca ek dışmerkezlik uygulanmayacaktır.
15.4.7 – Mevcut binaların taşıyıcı sistemlerindeki belirsizlikler, binadan derlenen verilerin kapsamına göre 15.2 ’de tanımlanan bilgi düzeyi katsayıları aracılığı ile hesap yöntemlerine yansıtılacaktır.
15.4.8 – 7.3.8 ’e göre kısa kolon olarak tanımlanan kolonlar, taşıyıcı sistem modelinde gerçek serbest boyları ile tanımlanacaktır.
15.4.9 – Bir veya iki eksenli eğilme ve eksenel kuvvet etkisindeki betonarme kesitlerin etkileşim diyagramlarının tanımlanmasına ilişkin koşullar aşağıda verilmiştir:
(a) Deprem hesabında beton ve donatı çeliğinin 15.2 ’de tanımlanan bilgi düzeyine göre belirlenen mevcut dayanımları esas alınacaktır.
(b) Betonun maksimum basınç birim şekildeğiştirmesi 0.0035, donatı çeliğinin maksimum birim şekildeğiştirmesi ise 0.01 alınabilir.
(c) Etkileşim diyagramları uygun biçimde doğrusallaştırılarak çok doğrulu veya çok düzlemli diyagramlar olarak modellenebilir.
15.4.10 – Betonarme sistemlerin eleman boyutlarının tanımında birleşim bölgeleri rijit uç bölgeleri olarak gözönüne alınabilir.
15.4.11 – Eğilme etkisindeki betonarme elemanlarda çatlamış kesite ait etkin kesit rijitlikleri kullanılacaktır. Etkin kesit rijitlikleri 4.5.8 ’e göre hesaplanacaktır.
15.4.12 – Betonarme tablalı kirişlerin pozitif ve negatif plastik momentlerinin hesabında tabla betonu ve içindeki donatı hesaba katılabilir.
15.4.13 – Betonarme elemanlarda kenetlenme veya bindirme boyunun yetersiz olması durumunda kesit kapasite momentinin hesabında ilgili donatının akma gerilmesi, kenetlenme veya bindirme boyundaki eksikliği oranında azaltılacaktır.
15.4.14 – Zemindeki şekildeğiştirmelerin yapı davranışını etkileyebileceği durumlarda zemin özellikleri analiz modeline yansıtılacaktır.
15.4.15 – Bölüm 3, Bölüm 4 ve Bölüm 5 ’de modelleme ile ilgili olarak verilen diğer esaslar geçerlidir.
Sonraki Konu