Üst ve Alt Bölümlerde Tasarıma Esas İç Kuvvetlerin Belirlenmesi (4.10.1)
Dıştan rijit perdelerle çevrelenen bodrumların bulunduğu binalarda deprem analizi seçimi, iki yükleme durumlu ve tek yükleme durumlu hesap yöntemi olmak üzere kullanıcı denetimindedir.
Seçilen hesap yöntemine göre bodrumlu binalarda tasarıma esas iç kuvvetler otomatik hesaplanır.
SİMGELER
D | Dayanım Fazlalığı Kaysayısı |
Dalt | Binanın alt bölümüne uygulanan Dayanım Fazlalığı Katsayısı |
Düst | Binanın alt bölümüne uygulanan Dayanım Fazlalığı Katsayısı |
R | Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı |
Ralt | Binanın alt bölümüne uygulanan Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı |
(Ra)alt | Binanın alt bölümüne uygulanan Deprem Yükü Azaltma Katsayısı |
(Ra)n,alt | n’inci titreşim modunda binanın alt bölümüne uygulanan Deprem Yükü Azaltma Katsayısı |
Rüst | Binanın alt bölümüne uygulanan Taşıyıcı Sistem Davranış Katsayısı |
(Ra)üst | Binanın üst bölümüne uygulanan Deprem Yükü Azaltma Katsayısı |
(Ra)n,üst | n’inci titreşim modunda binanın üst bölümüne uygulanan Deprem Yükü Azaltma Katsayısı |
Dıştan rijit perdelerle çevrelenen bodrumların bulunduğu binalarda, bodrum katlarının üstündeki üst bölüm’de ve bodrum katlarının bulunduğu alt bölüm ’de tasarıma esas iç kuvvetler aşağıdaki yükleme durumlarına göre iki şekilde belirlenir.
İki yükleme durumlu hesap yöntemi
Tek yükleme durumlu hesap yöntemi
Yukarıda anlatılan her iki yükleme durumu da deprem etkilerinin belirlenmesinde kullanılır. Bu bölümde anlatılan tasarıma esas iç kuvvetler, mod birleştirme ile deprem analizi sonucunda bulunan deprem etkileridir. Deprem etkileri bulunduktan sonra TBDY Bölüm 4.4.4 'e uygun olarak diğer etkiler ile birleştirilir ve yükleme kombinasyonları oluşturulur.
İki yükleme durumlu hesap yöntemi
Dıştan rijit perdelerle çevrelenen bodrumların bulunduğu binalarda, iki yükleme durumlu hesap yöntemi seçilmesi durumunda TBDY Bölüm 4.8.5 'de açıklanan yöntem uygulanmaktadır.
4.8.5’ de bahsi geçen iki aşamalı analiz yönteminde, alt bölüm (rijit bodrum katlar), ile üst bölüm tek modelde iki farklı durum için analiz edilerek sonuçlar birleştirilir.
Birinci yükleme durumu:
Üst bölüm 'deki taşıyıcı sistem elemanlarının sünek davranışına karşı gelen tasarıma esas iç kuvvetler 'in hesabında tüm yapı modeli oluşturulur ancak alt bölüm kütlesi mod birleştirme analizine dahil edilmez. Üst yapı elemanları kütle ve rjitlikleri ile alt bölüm elemanları ise sadece eleman rijitlikleri ile gözönüne alınır. Bu şekilde yapılan mod birleştirme ile deprem analizi sonucu hem üst bölüm hem alt bölümde iç kuvvet ve yer değiştirmeler elde edilir. Analiz sırasında üst bölüm için Tablo 4.1 ’den taşıyıcı sisteme uygun R ve D katsayıları seçilmelidir. Üst bölüm 'deki taşıyıcı sistem elemanlarının sünek olmayan davranışına karşı gelen tasarıma esas iç kuvvetler birinci yükleme durumunda mod birleştirme ile deprem analizi sonucu elde edilen iç kuvvetlerin Düst ile çarpımından elde edilir.
Üst bölüm 'deki taşıyıcı sistem elemanlarının sünek veya sünek olmayan davranışına karşı gelen tasarıma esas iç kuvvetler elde edilirken mod birleştirme ile deprem analizi kullanılır. Bu durumda 4.10.1.3 'e göre bu iç kuvvetler eşdeğer taban kesme kuvveti büyütme katsayısı ile çarpılarak büyütülür.
İkinci yükleme durumu:
Alt bölümde yapılan mod birleştirme ile deprem analizi analizinde, tüm yapı modeli oluşturulur ancak üst bölüm kütlesi hesaba dahil edilmez. Alt bölüm elemanların rijitlikleri ve kütlesi gözönüne alınırken, üst bölüm elemanlarının sadece eleman rijitlikleri gözönüne alınır. Alt bölümde sünek davranışa karşı gelen tasarıma esas iç kuvvetler; üst bölüm ve alt bölüm analizlerinden elde edilen iç kuvvetlerin toplamı olarak alınır. Alt bölüm 'deki taşıyıcı sistem elemanlarının sünek olmayan davranışına karşı gelen tasarıma esas iç kuvvetler, ikinci yükleme durumundan elde edilen iç kuvvetlerin Dalt ile çarpımına, birinci yükleme durumunda alt bölüm’de elde edilen iç kuvvetlerin üst 0.6Düst ile çarpımının eklenmesi ile elde edilir. Alt bölüm için (Ralt/I)=2.5 ve Dalt=1.5 olarak gözönüne alınır.
Aşağıdaki resimde bodrum katında bulunan bir kolonun iç kuvvet tablosu verilmiştir. Burada Ex ve Ey birinci yükleme durumundan, ExB ve EyB ikinci yükleme durumundan oluşan iç kuvvetlerdir.
İki yükleme durumlu hesap için “Analiz Ayarları” komutundan “İki yükleme durumlu hesap yöntemi” seçeneği aşağıdaki gibi işaretlenmelidir.
Tek yükleme durumlu hesap yöntemi
Dıştan rijit perdelerle çevrelenen bodrumların bulunduğu binalarda, tek yükleme durumlu hesap yöntemi seçilmesi durumunda TBDY Bölüm 4.3.6 'da açıklanan yöntem uygulanmaktadır.
Üst bölüm 'deki taşıyıcı sistem elemanlarının sünek davranışına karşı gelen tasarıma esas iç kuvvetler mod birleştirme ile deprem analizi sonucunda elde edilen iç kuvvetlerdir.
Üst bölüm 'deki taşıyıcı sistem elemanlarının sünek olmayan davranışına karşı gelen tasarıma esas iç kuvvetler mod birleştirme ile deprem analizi sonucunda elde edilen iç kuvvetler in Düst ile çarpımından elde edilen iç kuvvetlerdir.
Alt bölüm 'deki taşıyıcı sistem elemanlarının sünek davranışına karşı gelen tasarıma esas iç kuvvetler, mod birleştirme ile deprem analizi yapılırken (Ra)n,alt ve katsayısı gözönüne alınması ile Tam Karesel Birleştirme kuralı uygulanarak elde edilir. Alt bölüm 'deki taşıyıcı sistem elemanlarının sünek olmayan davranışına karşı gelen tasarıma esas iç kuvvetler (Ra)n,alt ve Dn,alt katsayıları gözönüne alınması ile Tam Karesel Birleştirme kuralı uygulanarak elde edilir.
“Tek yükleme durumlu hesap yöntemi” seçeneği “Analiz Ayarları” komutundan aşağıdaki resimde gösterildiği gibi seçilmektedir.
Sonraki Konu