Kolonların Kesme Güvenliği Kontrolü
Kolonların kesme güvenliği kontrolü otomatik yapılır.
Kolonlarda enine donatı hesabına esas alınacak kesme kuvveti Ve , Denk. (7.5) ile otomatik hesaplanır.
Denk.(7.5)’teki Ma ve Mü ’nün hesaplanması için, kolonun alt ve/veya üst uçlarında Denk.(7.3)’un sağlanması durumunda 7.3.7.2, sağlanamaması durumunda ise, 7.3.7.3 otomatik uygulanır.
Düşey yükler ile birlikte D ile artırılmış depremden hesaplanan kesme kuvvetinin toplamının, Denk. (7.5) ile hesaplanan Ve ’den küçük olması durumunda, Ve yerine bu kesme kuvveti kullanılır koşulu otomatik uygulanır.
Depremin her iki yönü için Denk.(7.6) ayrı ayrı uygulanır ve her bir doğrultuda elde edilen en büyük ∑Mp değeri dağıtımda esas alınır. Denk.(7.3)’ün sağlanmış olmasına karşın Denk.(7.5)’teki Ma veya Mü ’nün hesabı, 7.3.7.3’e göre otomatik yapılır.
Mpa ve Mpü momentlerinin hesabında, depremin yönü ile uyumlu olarak bu momentleri en büyük yapan Nd eksenel kuvvetleri gözönüne alınır.
Temele bağlanan kolonların alt ucundaki Ma momenti, 7.3.7.3’e göre moment kapasiteleri olarak otomatik hesaplanır.
Denk.(7.5) ile hesaplanan kesme kuvveti, Ve , yük katsayıları ile çarpılmış düşey yükler ve deprem yüklerinin ortak etkisi altında hesaplanan kesme kuvveti Vd ’den daha küçük alınmaz ve ayrıca Denk.(7.7) ile verilen koşulları sağlayıp sağlamadığına otomatik bakılır.
7.3.4.1’de tanımlanan kolon sarılma bölgelerindeki enine donatının hesabında, sadece deprem yüklerinden oluşan kesme kuvvetinin depremli durumdaki toplam kesme kuvvetinin yarısından daha büyük olması ve aynı zamanda Nd ≤ 0.05Acfck koşulunun sağlanması halinde, betonun kesme dayanımına katkısı Vc = 0 alınır.
SİMGELER
Aw = Kolon enkesiti etkin gövde alanı
fck = Betonun karakteristik silindir basınç dayanımı
fcd = Betonun tasarım basınç dayanımı
fyd = Boyuna donatının tasarım akma dayanımı
Ln = Kolonun kirişler arasında kalan serbest yüksekliği, kirişin kolon veya perde yüzleri arasında kalan serbest açıklığı
Ma = Kolonun serbest yüksekliğinin alt ucunda, kolon kesme kuvvetinin hesabında esas alınan moment
Mü = Kolonun serbest yüksekliğinin üst ucunda, kolon kesme kuvvetinin hesabında esas alınan moment
Mhü(i) = Çalışılan katta kolon üst ucundaki momenttir.
Mha(i) = Çalışılan katta kolon alt ucundaki momenttir.
Mha(i+1) = Çalışılan katın bir üst katında kolon alt ucundaki momenttir.
Mhü(i-1) = Çalışılan katın bir alt katında kolon üst ucundaki momenttir.
Mra = Kolonun veya perdenin serbest yüksekliğinin alt ucunda fcd ve fyd ’ye göre hesaplanan taşıma gücü momenti
Mrü = Kolonun veya perdenin serbest yüksekliğinin üst ucunda fcd ve fyd ’ye göre hesaplanan taşıma gücü momenti
Mri = Kirişin sol ucu i’ deki kolon veya perde yüzünde fcd ve fyd’ye göre hesaplanan pozitif veya negatif taşıma gücü momenti
Mrj = Kirişin sağ ucu j’ deki kolon veya perde yüzünde fcd ve fyd ’ye göre hesaplanan negatif veya pozitif taşıma gücü momenti
Vc = Betonun kesme kuvveti dayanımına katkısı
Ve = Kolon enine donatı hesabında esas alınan kesme kuvveti
Vc = Betonun kesme kuvveti dayanımına katkısı
Vcr = Kesitin kesmede çatlama dayanımı
Vr = Kolon kesitinin kesme kuvveti dayanımı
Vw = Kesme dayanımına kesme donatısı katkısı
Enine donatı hesabına esas alınacak kesme kuvveti
7.3.7.1 – Kolonlarda enine donatı hesabına esas alınacak kesme kuvveti Ve , Denk. (7.5) ile hesaplanır.
Ve = (Ma + Mü )/ Ln (7.5)
Düğüm noktasında kolonların taşıma gücü momentlerinin toplamı kirişlerin taşıma gücü momentlerinden depremin her iki yönü içinde %20 daha fazla olup olmadığı Ma ve Mü hesabı için önemlidir. Bu nedenle önce denklem Denk.(7.3)'ün sağlanıp sağlanmadığına bakılır.
(Mra + Mrü ) ≥ 1.2(Mri + Mrj) (7.3)
Denk.(7.3)’ün sağlanmaması durumunda:
Düğüm noktasına birleşen kirişlerin uçlarındaki moment kapasitelerinin toplamı olan ∑Mp momenti Denk.(7.6) ile hesaplanır.
∑Mp = Mpi +Mpj (7.6)
Mpa ≈1.4Mra ve Mpü ≈1.4Mrü olarak alınabilir. Mpa ve Mpü momentlerinin hesabında, depremin yönü ile uyumlu olarak bu momentleri en büyük yapan Nd eksenel kuvvetleri gözönüne alınır.
Mü 'ün hesabı:
Ma 'nın hesabı:
Denk.(7.3)’ün sağlanması durumunda:
Düğüm noktasına birleşen kolonların uçlarındaki hesaplanan momentler, kolonların moment kapasiteleri olarak kabul edilir ve Denk. (7.5)’te Ma ve/veya Mü yerine kullanılır.
Mpa ≈1.4Mra ve Mpü ≈1.4Mrü olarak alınabilir.
Mü 'ün hesabı:
Ma 'nın hesabı:
Temele bağlanan kolonların alt ucundaki Ma momenti de, moment kapasiteleri olarak kullanılır.
Ve ’in hesabı :
Ma ve Mü belirlendikten sonra Ln, kolon temiz yüksekliği dikkate alınarak Ve bulunur.
Ve = (Ma + Mü )/ ln (7.5)
Denk.(7.5) ile hesaplanan kesme kuvveti, Ve , yük katsayıları ile çarpılmış düşey yükler ve deprem yüklerinin ortak etkisi altında hesaplanan kesme kuvveti Vd ’den daha küçük alınmaz.
Ve>=Vd olmalıdır.
Ve Denk.(7.7) ile verilen koşulları sağlamalıdır. Sağlanamaması durumunda, kolon kesit boyutları gerektiği kadar büyültülerek deprem hesabı tekrarlanmalıdır.
Vr ise kolon kesitinin kesme kuvveti dayanımıdır. TS500 'e göre aşağıdaki adımlar ile hesaplanmaktadır.
TBDY 7.3.7.6 'da belirtildiği üzere kolon sarılma bölgelerindeki enine donatı hesabında, sadece deprem yüklerinden oluşan kesme kuvvetinin depremli durumdaki toplam kesme kuvvetinin yarısından daha büyük olması ve aynı zamanda Nd<0.05Acfck koşulunun sağlanması halinde, betonun kesme dayanımına katkısı Vc=0 alınır.
Sonraki Konu