Ek Dışmerkezlik Etkisini Modelleme (4.5.10)
4.5.10.2 gereği kat kütleleri % 5 kaydırılarak her 4 durum içinde deprem hesabı otomatik olarak yapılır.
4.5.10.2 (b) maddesine uygun olarak yatay deprem yükleri (+) ve (-) % 5 kaydırılarak otomatik hesaplanır.
4.5.10.4 (a) maddesine uygun olarak ek dış merkezlik etkisi olmaksızın deprem hesabı yapılır ve döşeme tasarımında elde edilen bu büyüklükler otomatik olarak kullanılır.
4.5.10.4 (b) maddesine uygun olarak, ek dış merkezliğin kolon ve perdelere etkisinin belirlenmesi için rijit diyafram modellemesini esas alan ikinci bir deprem hesabı otomatik yapılır.
4.5.10.4 (c) gereği, döşemeler ve kirişler dışındaki taşıyıcı sistem elemanları için tasarıma esas iç kuvvetler ve yer değiştirmeler 4.5.10.4(a) ve (b)’de elde edilenlerin zarfı (elverişsiz olanları) tasarımda otomatik göz önüne alınır.
Ek dış merkezlik etkisinin modellenmesinde yönetmeliğe uyumlu olan statik ve dinamik yöntemlerden herhangi biri analiz için kullanılabilir. Yöntem seçimi kullanıcı denetimindedir.
Ekdışmerkezlik etkisinin belirlenmesi için iki farklı yol mevcuttur.
1- Statik prosedür: Yatay deprem yükleme durumları için tepki spektrumu analizi ile belirlenen kat kuvvetlerinin, eksantirisite oranı ile çarpımından elde edilen burulma momenti (Mz) diyafram merkezine etkitilir. Diyafram tipinin tam veya yarı rijit olmasından bağımsız olarak diyafram içeren tüm katlarda Burulma Momenti diyafram merkezine uygulanır. V10.15 itibari ile analiz ayarları sekmesinde statik dışmerkezlik ile 4.3.6.2’ de açıklanan tek yükleme durumlu hesap yönteminin seçilmesi halinde uygulanır. Analiz ayarları sekmesinden farklı bir değer girilmediği sürece, TBDY 2018 4.5.10.2 gereği her iki yatay doğrultuda (+) ve (-) % 5 eksantirisite oranına göre işlem yapılır.
2- Dinamik prosedür: Tepki spektrumu analizi ile doğrudan her bir mod için belirlenir. CQC veya SRSS yöntemleri ile birleştirilerek elde edilen yatay deprem yükleme durumlarına ait iç kuvvet ve yer değiştirmelerin içerisinde yer alır. Yöntem mantığı gereği kütlelerin dağıtıldığı her bir düğüm noktasında, yarı rijit diyafram için, veya diyafram merkezindeki kütle, tam rijit diyafram için, (+) ve (-) % 5 kaydırılarak hesaplanır. Kütle matrisini kaydırarak elde edildiği için standart prosedürde 4 farklı modal analiz yapılması gerekir.
Ekdışmerkezlik Etkisi neden Uygulanır?
TBDY 2018 4.5.10 maddesine uygun olarak yukarıda belirtilen yöntemlerden biri vasıtasıyla hesaplanır.
Yer hareketinden kaynaklı yapının Z ekseni üzerinde burkulma momenti etkiyebilir.
Yapıya etkiyen hareketli yüklerin belirsizliğinden kaynaklı ek etkilerin gözönüne alınması gerekir.
4.5.10.4 maddesi gereği, döşemelerin kabuk sonlu elemanlar ile modellenmesi halinde rijit ve yarı rijit olmak üzere iki ayrı çözüm otomatik yapılır. Yükleme durumlarına ait bilgilere seçmeli rapor ve yapı ağacı - yükleme durumları sekmelerinden ulaşılabilinir.
Sonraki Konu