Detaylı Açıklama (Ek 4A)
Dayanıma Göre Tasarım kuralları gereği taşıyıcı sistemin sünek davranışına bağlı olarak deprem yüklerinin azaltılmasıdır. Taşıyıcı sistem tiplerinin sünekliği ve enerji sönümleme kapasitelerine göre Tablo 4.1’de yer alan R ve D katsayıları ile Ra(T ) deprem yükü azaltma katsayısı belirlenmektedir.
Bu parametrelerin belirlenmesi için deneysel çalışmalar ile analitik çalışmaların sonuçlarının istatiksel değerlendirilmesi gerekir. Deneysel çalışma sonucu elde edilen eleman bazlı dayanım - yer değiştirme eğrileri kullanılarak doğrusal olmayan itme analizlerinin gerçekleştirilmesi ile yapının tamamı için elde edilen çok sayıda dayanım - yer değiştirme eğrisi değerlendirilerek mevcut yönetmelikte kullandığımız R ve D katsayıları ile Ra(T ) belirlenmektedir.
Deney sonucu belirlenen eğriye bir örnek teşkil eden yukarıdaki eğri analitik çalışma için idealleştirilerek malzeme modeline dönüştürülür. Aşağıdaki şekilde ideal elasto-plastik malzemeye ait eğri yer almaktadır.
Bu malzeme modeli kullanılarak yapının doğrusal olmayan itme analizi gerçekleştirilirse aşağıda verilen Vt -un eğrisi elde edilir. Vt taban kesme kuvvetini, un ise tepe yer değiştirmesini temsil etmektedir.
Bilgilendirme Eki 4A Detaylı Açıklama da bahsedilen doğrusal olmayan davranış eşlenik lineer sisteme çevrilir ve süneklik, R ve D katsayıları ile Ra(T ) deprem yükü azaltma katsayısıları belirlenir. Benzer çok sayıdaki çalışmanın istatiksel olarak birleştirilmesi ile mevcut yönetmelikte kullandığımız katsayılar elde edilmiştir.
Hesap Adımları
Öncelikle doğrusal olmayan itme analizi sonucu Bilgilendirme Eki 4A Detaylı Açıklama tanımlamaları yapılan fy, umax, uy, ue elde edilir.
Aşağıdaki grafik üzerinden eşit yer değiştirme kuralı uyarınca, eğrilerin altında kalan alanın eşit olması kuralına göre eşlenik lineer sisteme ait dayanım fe belirlenir.
Dayanım azaltma katsayısı Ry görselde yer alan formüle göre belirlenir.
Süneklik katsayısı μ görseldeki formüle göre hesaplanır.
Eğer umax yaklaşık eşit ise ue ’ ye Ry ile μ birbirine yaklaşık eşit olmalıdır.
Eğer umax, ue’den büyük ise Ry ile μ süneklik ilişkisi bir fonksiyondur.
Fonksiyonu elde etmek için yapının tasarımı yönetmelikte belirtilen spektrum ile gerçekleştirilirse, yapıya ait T periyod ile yapının tasarım dayanımı fd ve ud elde edilir.
Ry ile μ süneklik ilişkisi umax, ue’den büyük ise ilgili denklemde yerine konularak kontrol edilir.
Dayanım fazlalığı katsayısı, D ilgili formül ile hesaplanır.
Deprem yükü azaltma katsayısı Ra ilgili formül ile hesaplanır.
Spektrum köşe periyodu olan TB ile T yukarıdaki formüle göre yerine konularak belirlenen Ra' nın hangi aralıktaki formüle uygun olduğu tespit edilir.
Belirlenen R ve D değerlerinin Tablo 4.1’de verilen yönetmelik değerleri ile karşılaştırılması yapılır.
Sonraki Konu